Samenvattingen maken : is het tijdverlies of moet het écht?

Ja helaas, het moet écht! (al is er één uitzondering en één alternatief)

Besef dat het je wat tijd en moeite zal kosten, die je nadien ruimschoots zal terugwinnen bij het instuderen.

Vermijd het louter overpennen van de leerstof: daar kruipt massa’s tijd in terwijl je er nauwelijks voordeel uit haalt.

Je verwerkt je leerstof pas écht door eerst zorgvuldig te lezen en te begrijpen en nadien er structuur in aan te brengen.

Lezen, hoe doe je dat best?

In deze fase van het studieproces lees je de tekst zeer aandachtig om de leerstof voor het eerst volledig te begrijpen. Formules en bewijzen overloop je en analyseer je stap voor stap.

Probeer een bepaalde redenering, alinea of tekst in je eigen woorden te herformuleren. Lukt dat niet, is je inzicht nog onvoldoende en heb je de tekst nog niet volledig door.

Tips

Als je een zin of een alinea niet begrijpt:

  • Duid precies aan WAT je niet begrijpt.

  • Bekijk de grammaticale structuur van de zin, ontleed de verschillende zinsdelen en zie of dat helpt.

  • Lees de voorgaande zin(nen) opnieuw (misschien heb je iets over het hoofd gezien)

  • Lees verder, mogelijk wordt de betekenis in het vervolg van de tekst verduidelijkt

  • Zoek moeilijke woorden op in een (online) woordenboek of encyclopedie. Dit is geen verloren tijd! als je er alleen niet uit komt, vraag dan uitleg aan medestudenten, aan ouderejaars of aan één van de docenten.

  • Meestal is één keer lezen niet genoeg. Je zal moeten lezen, herlezen, analyseren, nadenken, vragen formuleren enzovoort. Deze fase vraagt daarom veel tijd maar ze is noodzakeliik om vat te krijgen op de leerstof.

Hoe structuur aanbrengen?

Een volgende stap in het studieproces is het structureren van de tekst. Een tekst of een cursus vertoont immers een zekere logica: hij is opgebouwd rond één of meer hoofdgedachten. 
Door het aanduiden en samenbrengen van die hoofdgedachten, zal je verbanden zien tussen grote hoeveelheden leerstof.

Dit kan op 5 verschillende manieren:

1. Met behulp van de inhoudstafel

De meeste cursussen en handboeken bevatten reeds een inhoudstafel. Je maakt een kopie van de inhoudstafel en vult ze verder aan.met bestaande of zelf ontwikkelde titels of kernwoorden van paragrafen en alinea’s. Als er geen inhoudstafel is opgenomen in de cursus, maak er dan zelf één. Een inhoudstafel biedt een mooi overzicht van de opbouw of structuur van een cursus of hoofdstuk.

2. Via het bewerken van de studietekst

Een tekst bewerken doe je door bepaalde stukken te onderlijnen, markeren, gebruik te maken van pijlen, symbolen, woorden in de kantlijn, …

Deze werkwijze is vooral nuttig wanneer de tekst op zich al een degelijke structuur heeft. Belangrijk hierbij is dat je niet te veel onderlijnt en dat je kleuren en tekens consequent gebruikt (vb. geel voor hoofdzaken, potlood voor bijzaken, …). Markeer niet enkel de inhoud, maar haal met behulp van pijlen, woorden in de kantlijn, extra titeltjes boven alinea’s, … ook de structuur van de tekst naar boven. Niet onmiddelijk onderlijnen terwijl je een tekst voor de eerste keer leest maar in een tweede (of derde) leesronde! Moest je dit wél doen, duid je waarschijnlijk heel wat overbodige informatie aan, omdat je nog niet gericht en gefocust de tekst hebt doorgenomen en de structuur nog niet hebt ontleed. Toch is het bewerken van de tekst meestal niet voldoende .. Je vult daarom best an met andere structureermethoden die je een meer globaal beeld geven van de structuur van een tekst.

3. Zelf een samenvatting maken

  • Je maakt best je eigen samenvattingen. Terwijl je samenvat, krijg je gaandeweg een duidelijk beeld van de samenhang van je cursus. De inhoudstafel van je cursus is een goede basis voor jouw eigen samenvatting. Aan elke titel voeg je in korte woorden de inhoud van dat onderdeel toe. Voorbeelden en verduidelijkingen heb je nu niet meer nodig
    Samenvattingen van andere studenten kunnen fouten bevatten of jij kan dingen anders interpreteren dan de maker van de samenvatting ze bedoelde. Geen goed idee dus!

De 3 grote voordelen van de samenvatting:

  1. De omvang van het studiemateriaal wordt beperkter en je krijgt een beter zicht op het geheel van de leerstof.

  2. Nuttig bij het maken van oefeningen, bij het memoriseren en bij verschillende herhalingsmomenten.

  3. Tenslotte ben je door het maken of controleren van een samenvatting heel concreet bezig met de leerstof , hetgeen de concentratie verhoogt.

Let op! Maak liever géén samenvatting

….bij degelijk voorgestructureerde en minder moeilijke studieteksten, want dan doe je dubbel werk. Beperk je in dat geval tot enkele aanvullingen op de bestaande inhoudstafel.

Het maken van samenvatting kan ten onrechte de indruk wekken dat je een bepaald opleidingsonderdeel reeds heel grondig verwerkt hebt. Dat is niet zo! Na het samenvatten is het studieproces echter nog niet afgelopen.

4. Door schema's te maken

Een tekst krijgt ook structuur als je er één of meerdere schema's van maakt.
In een schematisch overzicht vat je een stuk studietekst via trefwoorden waartussen verbanden worden gelegd.

Tips

  • Bouw het schema op van links naar rechts, van boven naar beneden of vanuit een centraal punt

  • Gebruik verschillende kleuren om zaken van meer of minder belang aan te geven

  • Verduidelijk onderlinge relaties met pijlen, lijnen en symbolen

  • Wees consequent in het gebruik van verschillende kleuren, pijlen, lijnen en symbolen

  • Vermijd kruisende lijnen of pijlen en vermijd lange pijlen en lijnen, vooral buiten het schema om

  • Formuleer kernbegrippen zo concreet mogelijk (schrijf geen volzinnen) maar gebruik geen nieuwe vervangende termen.

Een schema is soms efficiënter dan een samenvatting.

Het visualiseren van de verbanden tussen de trefwoorden maakt een schema echt overzichtelijk en dus heel bruikbaar. Ze zijn echt nuttig om bepaalde moeilijke redeneringen of de tekstopbouw te visualiseren, om bepaalde thema’s met elkaar te vergelijken of de verbanden tussen bepaalde concepten te verduidelijken, …

Er bestaan verschillende vormen van schema’s waartussen je kan afwisselen afhankelijk van de te verwerken leerstof:

  • Mindmaps: handig om structuur/opbouw te visualiseren

  • Grafieken: handig voor verbanden tussen twee variabelen

  • Vergelijkingsschema’s : zo zie je waar begrippen of concepten van elkaar verschillen en wat ze met elkaar gemeen hebben

  • Conceptkaarten: om verbanden tussen begrippen te verduidelijken

  • Tijdslijn: om de chronologische structuur te verduidelijken

Nu boeken?
www.legima.be/inschrijven
Online tips en tools bestellen?
www.legima.be/shop
of meer info vragen:
www.legima.be/contact